dinsdag 11 januari 2011

Beroemde keramiekfabrieken: VEB Haldensleben

Periode: 1945-1990
Ontwerpers: onbekend
Bijzonderheden: Het bedrijf VEB Haldensleben is de voortzetting van Carstens Uffrecht dat in 1845 door Jacob Uffrecht was opgericht. Na de Tweede Wereldoorlog verloor de familie Carstens hun keramiek- en porseleinfabrieken op Oost-Duits grondgebied. Christian en Ernst Carstens richtten daarop in West-Duitsland de firma Carstens Tönnieshof op. Carstens Uffrecht werd in 1945 de Oost-Duitse vazenmaker VEB Haldensleben. VEB Haldensleben concentreerde zich vooral op het maken van vazen. De producten waren van hoge kwaliteit. Net als de vazen van Strehla zijn de kleuren ingetogener dan de producten uit West-Duitsland. Vaak zit er een metaalachtig glazuur op de vazen. In 1990 werd Duitsland herenigd en daardoor kwam de voormalig Oost-Duitse fabriek weer in handen van de familie Carstens. De naam werd gewijzigd in Carstens Keramik Rheinsberg. Carstens Keramik Rheinsberg is nu gevestigd aan de Rhinstrasse 1, 16831 Rheinsberg.
Signatuur: VEB Haldensleben gebruikte zowel witte als bruine klei.
Op de bodem staat een cirkel met daarin een H met daaroverheen een omgekeerde driehoek. Het vaasnummer bestaat meestal uit vier cijfers, soms met een letter eracher of eronder.
VEB Haldensleben stickerde zijn producten met een goudkleurig etiket met daarop het logo in rood.

donderdag 6 januari 2011

Beroemde keramiekfabrieken: ES Keramik


Periode: 1921-1974
Ontwerpers: o.a. Willi Hack, Hans Krämer
Bijzonderheden: Josef Emons en Jean Fuss richtten op 17 februari 1921 Fuss & Emons op in Rheinbach (Nordrhein-Westfalen). In 1948 scheidden hun wegen. Het bedrijf Fuss & Emons werd in tweeën gesplitst. J. Emons Söhne, Keramik- und Terrakottafabrik verkochten sindsdien keramiek onder de naam ES Keramik. Jean Fuss & Sohn produceerden onder de naam Marei. In 1971 ging het nog goed met ES Keramik door orders vanuit Canada en Australië, maar in 1974 moest de fabriek sluiten omdat hun productie niet meer aan de smaak van het publiek voldeed. Een deel van de machines werd aan Ruscha verkocht. Het ernaast gelegen Marei nam het bedrijfsterrein van ES Keramik over en een meerderheid van de werknemers. Majolikafabrik Rheinbach Jean Fuss & Sohn GmbH & Co. KG, zoals Marei officieel heet, bestaat nog altijd en is gevestigd aan de Keramiker Straße 3 - 17 in Rheinbach.
Signatuur: ES Keramik gebruikte witte klei, maar die werd daarna vaak geheel geglazuurd waardoor de witte klei niet meer zichtbaar is.
Op de bodem staat een twee- of driecijferig modelnummer gevolgd door een '/' en in twee cijfers de hoogte in centimeters.
In de jaren zestig en zeventig plakte ES Keramik zilverkleurige stickers met 'KERAMIK ES' of 'KERAMIK ES handgemalt'.

Duits keramiek tentoongesteld

In het Glasmuseum Rheinbach was van 9 september-16 oktober 2005 de tentoonstelling 'zeitnah und formschön - Keramik der 50er Jahre aus Rheinbach' te zien. Bij de expositie hoorde de brochure 'Keramik in der Stadt Rheinbach : Begleitheft zur Ausstellung 'zeitnah und formschön - Keramik der 50er Jahre aus Rheinbach' van Dietmar Pertz.


In Fermoy Gallery, King's Lynn Arts Centre, King's Lynn, Norfolk, England werd van 15 juli-12 augustus 2006 een tentoonstelling georganiseerd over Westduits en Italiaans keramiek. Bij de tentoonstelling hoorde het boek 'Fat Lava: West German Ceramics of het 1960s & 70s' van Mark Hill.





Boijmans van Beuningen in Rotterdam organiseerde tot 28 oktober 2007 een tentoonstelling, een installatie met enkele honderden Duitse vazen, die Marieke van Diemen maakte voor het museum. Er verscheen een dvd. De kunstenares fotografeerde daarvoor vele vazen en plakte die aaneen. Bij elke vaas hoor je het geluid wat hij maakt als je er tegen tikt. Wie een exemplaar voor mij heeft (of een kopie ervan): ik hou me aanbevolen.






In het Museum der Stadt Miltenberg aan de Hauptstraße 169-175 in Miltenberg was van 10 oktober 2008-18 januari 2009 een tentoonstelling over keramiek uit de jaren 50, 60 en 70.



Van 30 mei 2009-21 juni 2009 vond de tentoonstelling Fat Lava II plaats. De tentoonstelling was tegelijktijdig in Köln in Duitsland, Reading in het Verenigd Koninkrijk en Ballarat in Australië. Online was er tegelijktijdig een virtuele tentoonstelling. De promotievideo (3'54'') voor 'FAT LAVA II- worldwide exhibition' is te zien op http://www.youtube.com/watch?v=kGnrd-fCED8
De website is nog online op http://www.fat-lava.org



Van 6 december 2010 tot 6 februari 2011 is de vierde etage van de Openbare Bibliotheek Amsterdam op het Oosterdokseiland één groot vazenparadijs met West-Germany vazen. Keramiekfirma's als Bay, Carstens Tönnieshof, Ceramano, Dümler & Breiden, Jasba, Jopeko, Otto Keramik, Roth, Ruscha, Scheurich, Steuler, Strehla, Ü-Keramik, en vele andere staan in het voetlicht.

Beroemde keramiekfabrieken: Otto Keramik


Periode: 1964-heden
Ontwerpers: o.a. Otto Gerharz, Kurt Tschörner
Bijzonderheden: Otto Keramik werd opgericht in Rheinbach in 1964 door Otto Gerharz, die van 1951 tot 1964 bij Ruscha gewerkt had. Otto Keramik heeft nooit bloempotten gemaakt. Toen Ruscha zijn fabriek in 1996 sloot, nam Otto Keramik enkele designs over. Otto Keramik maakt nog altijd vazen met verschillende decors en wandplaten. Otto Keramik is gevestigd aan de Industriestraße 12, 53359, Rheinbach.
Signatuur: Otto Keramik werkt met witte klei.
Otto Keramik bedekt vaasbodems met vilt en daarbij wordt telkens een andere kleur gebruikt. Als het vilt verwijderd wordt, is witte klei zichtbaar, vaak met een geglazuurd centrum.
Otto Keramik plakte in de beginjaren een rechthoekig papieren label met 'OTTO KERAMIK'. Nu gebruiken ze een etiket van aluminiumfolie.
Sitehttp://otto-keramik.de/ (met uitgebreide webshop)

Vaas- en bloemkleuren met een vleugje kleurenleer



Kleur werkt op ons gevoel. Vandaar dat we haar gebruiken als taal, als expressiemiddel. Kleur heeft een grote invloed op de sfeer in een woonhuis.

Primaire kleuren
Rood, geel en blauw zijn primaire kleuren; dat wil zeggen pigmenten die niet verkregen kunnen worden door mengen van andere.

Geel is een opvallende, energieke kleur, die het meeste licht bevat. Ook al maakt geel vrolijk, er zijn maar weinig vazen met een geel glazuur gebakken. Geel roept associaties op met zonneschijn en kan prima gebruikt worden om een donkere hoek op te vrolijken. Geel keramiek gevuld met margrieten, zonnebloemen, forsythia of lelies zorgt voor een kleurenfeest.

Rood is een warme, krachtige kleur. Er is veel rood keramiek gebakken. Een duidelijk statement in elk interieur. Het gebruik van rode vazen is gewaagd, omdat ze het plantenmateriaal makkelijk domineren. Perfect voor een rode vaas zijn bloemen zonder blad of met donkerrood gebladerte.

Blauw is een kleur die rust, ruimte en koelte uitstraalt. Blauw valt van veraf niet goed op. Blauwe vazen combineren goed bij alle kleuren bloemen, omdat bladgroen aan blauw verwant is. Blauwe vazen brengen frisheid in de kamer vooral als ze gevuld zijn met wilde hyacinthen, gentianen, korenbloemen, anemonen of riddersporen. Blauwe vazen tegen een gele achtergrond of gevuld met gele bloemen doen denken aan zomer, vakantie en strand.

Secundaire kleuren
Secundaire kleuren zijn een mix van twee primaire. Blauw en geel maken groen, geel en rood maken oranje, en rood en blauw vormen paars.

Groen is een menging van geel en blauw. Groen werkt kalmerend, ontspannend en geeft rust. Het ligt in de kleurencirkel tussen de koude en warme kleuren in. Een groene vaas of bloempot valt nooit uit de toon vanwege het bladgroen.

Oranje is een menging van geel en rood. Oranje is een warme, optimistische, levendige, feestelijke kleur. De meest gebruikte kleur voor keramiek in de jaren zeventig. Oranje is een moeilijke kleur voor vazen, omdat het een opvallende kleur is. Goudsbloemen en oostindische kers passen er goed bij. Oranje bloemen en bessen worden meestal gebruikt in herfstarrangementen.

Paars is een menging van rood en blauw. Paars komt over als chique, verfijnd, gedistingeerd, waardig en plechtig. Het is een kleur die in het oog springt. Er zijn bijna geen vazen met glanzend paars glazuur gebakken, wel met mat glazuur. Paars komt niet vaak voor in de natuur. De bloemen iris, gentiaan, viooltje, lavendel en sering kennen ieder een andere nuance paars (violet). Pasteltinten als roze en lila bevatten veel wit en tonen daardoor zacht en lieflijk in blauwe of paarse vazen.

Tertiaire kleuren
Tertiaire kleuren zijn kleuren die ontstaan door menging van een primaire en een secundaire kleur. Okergeel, olijfgroen, donkergroen, donkerrood, bruin, roze en lila bijvoorbeeld. Door wit toe te voegen wordt een kleur lichter, door zwart toe te voegen wordt een kleur donkerder.

Bruin is een mengkleur van rood, geel en blauw. Aardekleur bruin komt in de natuur veel voor en geeft dan een positieve associatie. Bruin zijn bijvoorbeeld boomstammen, de bladeren in de herfst en een vruchtbare bodem. Samen met oranje is bruin de meest gebruikte kleur voor steengoed in de jaren zestig, zeventig en tachtig. Een vaas in bruintinten is vooral mooi met gele, roestbruine en oranje bloemen erin.

Zwart, wit en grijs
Als licht volledig wordt teruggekaatst zien wij dit als wit. De meeste witte vazen zijn gemaakt van porselein en niet van steengoed. Wit is een aanbevolen 'kleur' in ruimten die smal, laag of klein zijn. Witte vazen en bloemen zijn lichtgevend en daardoor perfect voor een donker plekje.

Grijs is een menging van wit en zwart. Zelden gebruikt in glazuren op West-Duits aardewerk. Grijs kan met elke andere interieurkleur gemengd worden; het is een elegante, chique 'kleur'.

Wanneer er geen of weinig licht wordt teruggekaatst zien wij dit als zwart. Een mysterieuze 'kleur' die overal bijpast. Zwart is uitermate geschikt om kleuraccenten mee aan te brengen. Zwarte bloemen bestaan niet.

Bonte vazen
Een meerkleurige bos bloemen voor een vaas met verschillende glazuurtinten leidt meestal tot een nerveus makende aanblik. Je kunt voor een bonte vaas beter bloemen in één tint kopen. Kies bloemen uit die qua kleur terugkomen in het glazuur. Het kleurengamma en vormenspectrum van de natuur is gelukkig onuitputtelijk. Het reikt van de bleekste amandelbloesem via helrood tot en met fluweelrood dat zwart benadert. Zelfs binnen een kleur zijn er eindeloos veel toonvariaties en subtiele mengingen. Genoeg uitdagingen dus om je bonte vaas fraai mee te bebloemen.

Gelukkig zijn er ook vier neutrale 'kleuren' waarmee je bonte vazen altijd fraai kunt vullen: groen (bladeren van diverse planten), bruin (hout, takken, herfstbloemen, droogbloemen van vele soorten), grijs (Stachys lanata, Cineraria maritima, Eucalyptus) en wit (sneeuwklokjes, rozen, gipskruid).

vrijdag 31 december 2010

Modekleuren in glazuren: 1980-2000


1980-2000: sober en ingetogen
Aan het begin van de jaren tachtig was het over en uit voor de uitbundige en felle kleuren in huis. Wit en beige werden populair en bleven dat tot aan het eind van de jaren tachtig. Tinten met een roze-, lila- of blauwzweem raakten toen in. De vazen met bruin bleven populair, maar nu zonder bonte combinaties.

Boeken en cd-roms over Duits keramiek


Graham, Kevin James
From Spritzdekor to Fat Lava / Kevin James Graham. - Dit op 1 juli 2009 in eigen beheer verschenen Engelstalige boek geeft informatie over 108 West- & Oost-Duitse keramiekmakers uit de periode 1930 tot 1998. Je kunt er nalezen in welke periode een bepaald decor gemaakt is. Daarnaast staan er biografieën in van de belangrijkste designers en een overzicht van merklabels en fabrieksstickers die de bedrijven door de jaren heen gebruikt hebben. Het boek verscheen ook als cd-rom (PDF file van 262 pagina's). Te bestellen via http://www.retrominded.com/
  
Graham, Kevin James
West & East German Pottery: Makers Marks & Form Numbers / Kevin James Graham. - Dit op 1 juli 2009 in eigen beheer verschenen boek bevat duizenden vaasvormnummers van meer dan 200 fabrikanten. Met aanvullende informatie over merklabels, vaasbodems, productiejaren en designers. Engelstalig. Boek verscheen later op cd-rom (blauwe cover).
Op de CD-ROM (PDF file gedateerd 13 april 2010) staat de vaasvormindex waarmee je op een makkelijke manier kan achterhalen door welk bedrijf een bepaalde vaas gemaakt is en door wie de vaas (of ander keramiek) ontworpen is. Op de CD-ROM staan 3.000 vorm-nummers meer dan in de boekuitgave. In totaal staan op de CD-ROM meer dan 150.000 verschillende vormen, glazuren of merken. Ook zijn vele foto's te zien van onderkanten van Duitse vazen plus afbeeldingen van fraaie exemplaren ten voeten uit. Te bestellen via http://www.retrominded.com/
  
Hill, Mark
Fat Lava: West German Ceramics of het 1960s & 70s / Mark Hill. - London : Mark Hill Publishing, 2006. - ISBN-10: 0-95528-650-6/ISBN-13: 978-0-955286506; £15. - Engelstalig boek over de fabrikanten van Westduits keramiek in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. De historische, sociale en economische gegevens worden rijkelijk geïllustreerd met werk van de belangrijkste fabrikanten, waaronder Bay, Carstens, Ceramano, Dümler & Breiden, ES Keramik, Jasba, Jopeko, Otto Keramik, Roth, Ruscha, Scheurich, Schlossberg, en Ü Keramik. De meer dan 160 foto's zijn gemaakt door Graham Rae. Het 148 pagina's tellende boek hoorde bij een tentoonstelling op het King's Lynn Arts Festival 2006, die georganiseerd werd van 14 juli tot 12 augustus 2006. Er verscheen in 2007 onder dezelfde titel ook een dvd over de tentoonstelling (16 minuten) met Graham Cooley en Mark Hill. Graham Cooley begon met verzamelen toen de prijzen voor het Westduits keramiek nog laag waren en zo kon hij een grote collectie opbouwen. Site: http://www.markhillpublishing.com/


Makus, Horst
Keramik der 50 er Jahre : Formen, Farben und Dekore : Ein Handbuch / Horst Makus. – 671 p. - Stuttgart : Arnoldsche, 2006. - ISBN 3897902206. - Met dit Duitstalige boek kunnen vele ongesigneerde objecten en designers geïdentificeerd worden. Bevat honderden kleuren- en zwart-witfoto's, een lexicografisch deel met begrippen, kunstenaars en firmabeschrijvingen. Ook uitleg over meer dan 3.200 modellnummers en 1.350 decornamen. Een deel met firmasignaturen rond dit standaarddwerk af. Site: Arnoldsche Art Pubishers op http://www.arnoldsche.de/showBook.php?id=228&kId=8


Pertz, Dietmar
Keramik in der Stadt Rheinbach. - Rheinbach, 2005. - (Beiträge zur Geschichte der Stadt Rheinbach, Kleine Reihe Nr. 11). - ISBN 3-9806176-7-X.- Brochure van 36 pagina's waarin een overzicht wordt gegeven van de Rheinbacher keramiekindustrie van begin tot heden. Al sinds 1860 wordt in Rheinbach keramiek vervaardigd op fabrieksmatige wijze. Fabrikanten als Ohrem, Schardt & Klein, Fuss & Emons werden een begrip. Vanaf de jaren vijftig begon een nieuwe bloeitijd. Rudolf Schardt en zijn bedrijf Ruscha-Keramik nam daarin het voortouw. Ook Marei (Jean Fuss und Sohn) en ES-Keramik (Emons und Söhne) maakten sierkeramiek in Rheinbach. Bevat meer dan 80 afbeeldingen in kleur; zowel van objecten als fabrikanten als decorontwerpers en modelleurs. De publicatie is voor vijf euro te koop in het Stadtarchiv Rheinbach aan de Polligsstraße 1, Glasmuseum Rheinbach aan de Himmeroder Wall 6, en in de boekhandel aldaar.


Thomas, Michael P.
Deutsche Keramik und Porzellane der 60er und 70er Jahre : Ein Leitfaden für den Sammler / Michael P. Thomas. – Bad Rappenau : Dr. Michael P. Thomas, april 2006. - 155 pagina's met 560 kleurenfoto's van Rolf J. Trabold & Dr. Michael P. Thomas. - ISBN 3-00-017329-3; Euro 19,90. - Informatie over Duits keramiek en porselein uit de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. Het Duitstalige boek valt uiteen in twee delen. Deel één geeft een indruk van de context; de maatschappij, algemene en technische ontwikkelingen. Het tweede deel is een catalogus met een selectie uit het werk van firma's als Rosenthal, Hutschenreuther, Fürstenberg, Scheurich, Jasba, Dümler und Breiden, Bay, Carstens en andere. Daarbij krijgt met name ontwerper Schäffenacker volop aandacht (25 pagina's). Meer informatie op http://www.keramikbuch-thomas.de/