Ode aan Utrechts keramiek

Geen WGP, maar dit keramische 'Lof der Keramiek' is wel een fraaie ode aan de keramiekfirma's die er ooit in Utrecht waren! Op een goed 2018 vol mooi keramiek enzo ;-)

Vazen in boek '101 Antiques of the Future' van Michael Hogben

In 2007 verscheen het boek 101 Antiques of the Future. Daarin wordt West German Pottery genoemd als een van de artikelen die je zou kunnen gaan verzamelen om rijk(er) te worden. Vooral het verzamelen van kleurrijke exemplaren uit de jaren 50-70 wordt van harte aanbevolen. De pagina's en foto's worden in beter leesbaar formaat weergegeven door erop te klikken.

Hoe retro is vintage anno 2013?

In nummer 298 van het tijdschrift Verzamelen (mei 2013) staat een zeer lezenswaardig artikel van de hand van Emiel Monnink over het feit dat er weer nieuw 'oud' keramiek gemaakt wordt. Hij laat zijn licht schijnen over het verschijnsel dat onder andere Otto Keramik weer keramische stieren en UFO-vazen vervaardigt. Dit heeft natuurlijk invloed op de waarde van de in de jaren zestig en zeventig gemaakte items... Zijn de verschillen zichtbaar tussen anno 1963 en 2013? Lees het artikel en je krijgt het antwoord.

Vazenmania! in print

De Openbare Bibliotheek Amsterdam is door artikeltjes in 'Trouw', vaktijdschrift 'Keramiek' en sites als potteryandglass.forumandco.com, dagjeweg.nl en cultuurgids.avro.nl/ (weer) onder de aandacht gebracht als prachtige expositielocatie. Ikzelf ben geattendeerd op andere mooie vazenverzamelingen en heb veel leuke medefans (en ook haters) gesproken. Jammer dat de twee maanden om gevlogen zijn!

Over steengoed, keramiek, aardewerk en porselein

De begrippen aardewerk, keramiek, porselein en steengoed worden vaak door elkaar gebruikt. Aardewerk, steengoed en porselein vallen allen onder het algemene begrip 'keramiek'.

Het verschil tussen aardewerk en steengoed is dat aardewerk poreus is en water doorlaat. Steengoed daarentegen is waterdicht, net als porselein. Als het om vazen en bloempotten gaat, is er dus altijd sprake van steengoed. Er moeten tenslotte bloemen of planten in kunnen floreren.

Tussen aardewerk, steengoed en porselein bestaan enkele in het oog springende verschillen. Aardewerk en steengoed zijn nooit transparant van kleur, porselein kan dat zijn tot een dikte van 4 mm. Aardewerk en steengoed zijn zwaarder, dikker en zachter dan porselein. Aardewerk en steengoed zijn minder sterk dan porselein en beschadigen daardoor sneller. Aardewerk en steengoed hebben een doffe klank. Op aardewerk en steengoed zijn fellere, krachtigere kleuren mogelijk dan op porselein.

Het gekozen glazuur bepaalt overigens zowel bij aardewerk, steengoed als porselein mede de hardheid van het voorwerp.

West-Duitsland als bont keramiekcentrum

Westerwald, Duitsland

Aan het eind van de jaren zestig was één blik in de etalage van een winkel met huishoudelijke artikelen al genoeg om te zien dat vrolijke, heldere kleuren zeer populair zijn. De tijd dat iets alleen praktisch en nuttig moest zijn, was voorbij. Het oog wilde ook wat: 'fraai' was het nieuwe sleutelwoord. Zaken op het gebied van woninginrichting hingen vol met behang, tapijt, gordijnen, deurkrukken, voorraadbussen, pannen, serviesgoed en keramiek in vele kleuren en met verschillende motieven en dessins. Iedereen kon zijn hele huis en tuin inrichten in/met zijn lievelingskleuren. Wij zullen ons hier beperken tot het opfleuren met keramiek uit West-Duitsland.

In geen enkel ander land werd in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw zoveel keramiek gemaakt als in de Bondsrepubliek Duitsland. Dat West-Duitsland een belangrijke rol speelde in de aardewerkindustrie is te verklaren door de ruime aanwezigheid van water, hout en klei.

Met water had je van oudsher goedkope kracht om de klei te vermalen en te ontwateren. Het hout was vroeger nodig om de ovens op te stoken. Hoewel je voor de klei niet op de plek hoeft te zitten waar het wordt gewonnen, scheelt het wel in transportkosten.

Met name het Westerwald bleek al ten tijde van de Romeinen een zeer geschikte vestigingsplaats voor pottenbakkers. Het Westerwald is een laaggebergte in de Duitse deelstaten Rijnland-Palts, Noord-Rijnland-Westfalen en Hessen met kwalitatief zeer hoogwaardige leem in de bodem, uitgestrekte bossen en de rivieren Sieg, Dill, Lahn en Rijn in de buurt.

In het Westerwald, gelegen tussen Siegen, Weilburg, Koblenz en Bonn, liggen de keramiekcentra Ransbach-Baumbach en Höhr-Grenzhausen

In het Westerwald draait alles om het 'witte goud' oftewel klei voor keramiek. Het witte goud, veertig miljoen jaar geleden gevormd, wordt gedolven in grote afgravingen in de open lucht. Het centrum van de keramische industrie ligt in het stadje Höhr-Grenzhausen. Daar bevinden zich nu nog altijd diverse opleidingsinstituten met betrekking tot techniek en ontwerp, en het Keramikmuseum Westerwald.

In het Westerwald waren vele beroemde keramiekfirma’s gevestigd. De bedrijven Dümler & Breiden en Steuler werkten vanuit Höhr-Grenzhausen. Bay, Fohr, Jasba, Jopeko, Ü-Keramik bakten in Ransbach-Baumbach. Roth tenslotte koos voor Ebernhahn. Van deze bedrijven maakt alleen Jopeko nu nog sierkeramiek vanuit het Westerwald.

Het keramiek uit de periode 1965-1980 – of dat nu uit het Westerwald kwam of uit andere delen van Duitsland - hoefde zonder bloemen niet de kast in. Ze hadden en hebben ook leeg een decoratieve funktie. Veel vazen waren er zowel met als zonder oor, mat of glanzend. Geen kleur, vorm, motief of glazuur was in die jaren te gek.

Sommige kleurencombinaties waren uiterst gewaagd: alsof er een regenboog op ontploft was. De glazuren zaten vol met bijzonder effecten; vooral lavaglazuur ('fat lava') was geliefd. De motieven grepen terug op allerhande stijlen en inspiratiebronnen. Om er een paar te noemen: natuur, ruimtevaart, Delfts blauw, Azteken en de Klassieke Oudheid.

Alles om de toenmalige consument meer keus te bieden. Met succes.

De klei-kunst-werken stonden destijds in bijna heel Europa als 'eye catchers' in het zicht. Ook in kleurminnend Nederland stonden de bloemenhouders en potjes bij vrijwel iedereen op het dressoir of op de schoorsteenmantel. In de decennia daaropvolgend verdwenen ze uit het oog, maar nu zijn ze terug. De vazen zijn in de 21ste eeuw aan een tweede jeugd begonnen.